Niet helemaal, dus besluit de docent dat je ergens moet beginnen. Al is het in 6 gymnasium. Binnen een week staat de leerling weer in zijn klaslokaal. Met de vraag of er nog zo’n boek is als Gijp van Michel van Egmond. Het is de eerste en misschien wel belangrijkste tip als het gaat om leerlingen aan het lezen krijgen en houden: geef ze iets wat aansluit bij hun persoonlijke beleving.

“Het verstevigen van de dienstverlening om jongeren vaker, beter en met meer plezier te laten lezen”. Dit is een breed gedragen missie van bibliotheken en andere belangstellenden die aanwezig waren op de inspiratiebijeenkomst ‘samenwerken met het onderwijs’ georganiseerd door Team Jeugd en Educatie van Bibliotheek de Boekenberg en Zuid-Hollandse Delta.

Het team had de eer om de eerste inspiratiesessie georganiseerd vanuit het Rijnmonds Leesoffensief – een samenwerking tussen aangesloten bibliotheken voor beter leesonderwijs – te mogen organiseren. De gastsprekers, variërend van een docent Nederlands met zijn eigen YouTube-kanaal, tot aan een “Boeken content creator” en een ervaringsdeskundige op het gebied van samenwerken met het voortgezet onderwijs zorgden d.m.v. boeken, praktijkvoorbeelden en enorme berg enthousiasme voor eyeopeners en inzicht. Ieder vanuit hun eigen invalshoek.

Zo ontstonden er de nodige ideeën en gesprekken over bijvoorbeeld de invulling van de leeslijst. De invloed van BookTok. Of het voor bibliotheken beter is om meer in te zetten op de leerling of op de kennis en kunde van de docent? En mag een leerling in 6 gymnasium een boek als Gijp eigenlijk wel lezen (voor zijn lijst)? De zaal lijkt het eens: iets lezen is altijd beter dan helemaal niet lezen. En voor iedere leerling in 6 gymnasium die nooit iets las, staat misschien ook wel een vmbo-leerling wiens leven veranderde door een boek. Zoals bij het meisje dat van dezelfde docent Alleen met de goden van Alex Boogers aangereikt kreeg en binnen een week met de emotioneel beladen mededeling kwam: ‘meneer, ik ben dit boek’. En ook voor alle leerlingen die daartussen zitten staat iets in de kast. Aan ons de schone taak om het ze te laten ontdekken.

Meer over deze bijeenkomst en de sprekers is te vinden op:
https://www.lezenenleren.nl/bijeenkomst-leesoffensief-rijnmond

Cijfers over de bijeenkomst

sprekers 0
aangesloten bibliotheken 0
deelnemers 0
gemiddeld rapportcijfer voor de bijeenkomst 0
Bas Snijders

Bas Snijders

Senior Onderwijsspecialist

Aandachtsgebied/specialisme

Deskundigheidsbevordering & collectie

Neem contact op

Contact Us - Bas
voornaam
achternaam

Combineer een schrijfles met een les digitale geletterdheid. Een voorbeeld van hoe een lessenreeks eruit kan zien:

Stap 1: Behandel verschillende prentenboeken in de klas. Laat voorbeelden zien, lees ze voor en ontdek wat kenmerken zijn van prentenboeken. Plaatjes versterken de tekst. Er zit vaak een diepere betekenis in het verhaal, bijvoorbeeld angsten overwinnen, opkomen voor jezelf, enzovoort.

Stap 2: Laat de kinderen zelf een prentenboek schrijven. Deze les heeft meerdere lessen nodig om hoge kwaliteiten te kunnen stellen aan het verhaal. Laat de leerlingen vaststellen waarover het verhaal gaat, wie de hoofdpersonen zijn, hoe de verhaalopbouw is, enz. Besteed zo nodig ook nog aandacht aan hoe een verhaal wordt opgebouwd (begin, probleem, hoogtepunt, wending met slot).
In de vervolglessen voeg je ook taalkundige aspecten en spelling toe aan de opdracht. Let op gebruik van hoofdletters, aanhalingstekens, spelling, enz. Hebben jullie net bijvoeglijke naamwoorden behandeld? Zorg dat ze deze ook gebruiken in hun verhaal. Maak een checklist voor de kinderen, zodat ze weten waaraan hun verhaal en opdracht moet voldoen. Is het verhaal af? Laat de leerlingen de leerlingen van elkaar lezen en feedback op elkaar geven a.d.h.v. de checklist.

Stap 3: Digitale vaardigheden. Introduceer de website storyjumper, leg uit hoe het werkt en laat ze het template vullen met beeld en woord.

Stap 4: Evaluatie. Laat leerlingen hun werk evalueren. Laat ze elkaars werk bekijken en hen hierbij het stappenplan met jouw gestelde ‘eisen’ erbij houden. Hebben ze zich goed aan de opdracht gehouden? Kunnen ze elkaar tips geven? Laat ze zo nodig verbeteren.

Tot slot plan je een moment in om de verhalen aan elkaar te presenteren.

De website is in het Engels, maar met dit instructiefilmpje hebben jij en je leerlingen binnen no-time door hoe het werkt.

Veel plezier en succes! En, deel gerust de eindresultaten met ons!

Irene Naaktgeboren

Irene Naaktgeboren

Onderwijsspecialist

Aandachtsgebied/specialisme

Meertaligheid & gezinsaanpak

Neem contact op

Contact Us - Irene
voornaam
achternaam

Een juweeltje voor onderwijsland

Hoewel ik als leesconsulent ook graag voor de tweede optie zou willen kiezen, houd ik het graag bij ‘Wie dit niet leest is gek’. Deze laatste optie impliceert namelijk dat vooral dít boek gelezen zou moeten worden. En dit boek zou ook echt elke leerkracht en pedagogisch medewerker gelezen moeten hebben. Wat een juweeltje voor onderwijsland!

Toch is het ook voor elke andere geïnteresseerde die met kinderen werkt – ook ouders – een interessant boek. Door de toegankelijke schrijfstijl hoef je het vakjargon niet te kennen en anders wordt het uitgelegd in het boek.

De schrijfstijl is één groot reclamepraatje voor het leesonderwijs. En dan niet op een overdreven en ongeloofwaardige TellSell manier, maar juist zeer enthousiasmerend. Misschien zouden sommigen het populistisch taalgebruik noemen, daar moet je even doorheen prikken. Ik denk echter dat schrijfster Naomi Smits hiermee bereikt dat íedereen dit boek kan lezen. Geen taai, pittig theoretisch boek, maar een boek om prima ’s avonds op de bank te kunnen lezen. Waarbij het lijkt alsof je met de schrijfster in gesprek bent, zo vlotjes loopt alles.  

Smits heeft duidelijk kennis van zaken. Als leerkracht heeft ze alle praktijkkennis, maar ook als moeder en leescoördinator, medelid van de Leesknokploeg en eigenaar van een tekstbureau, weet ze het leesonderwijs vanuit verschillende invalshoeken te benaderen. Na het lezen van dit boek komt niemand er meer onderuit om aan de slag te gaan met effectief leesonderwijs, want elke ‘pet’ met bijbehorende functie heeft ze uitgelicht. Zo komen de pabo’s er bijvoorbeeld niet best vanaf. Daar mag nog wel een flinke slag geslagen worden als het gaat om het afleveren van bevlogen leesleerkrachten! Maar ook toetsing, leeshaters, inrichting van je school, voorlezen, lezen en schrijven komen aan bod. Ze wisselt haar visie af met veel praktijkvoorbeelden. Ook komen kinderboekenschrijvers aan het woord in haar boek.

In tijden waarin schoolbesturen soms ook flink moeten beknibbelen op hun kerstpakketten en niemand zit te wachten op die derde pannenkoekenpan, zou het grandioos zijn om het team te trakteren op dit boek. Zeer toegankelijk voor iedereen! Zelfs als je als leerkracht nooit een boek leest in je vrije tijd kom je makkelijk door dit boek heen. Als je na het lezen van dit boek nog niet bent geïnspireerd om met lezen aan de slag te gaan, dan weet ik het niet meer…

Knap hoe Smits haar enthousiasme en kennis overbrengt. En houd het als directie dan alsjeblieft niet alleen bij het cadeau doen van dit boek! Stimuleer elkaar om het te lezen. Vraag regelmatig wie het boek al heeft gelezen en er al iets van toepast in de praktijk. En belangrijk… geef er een vervolg aan! Verwen het team nogmaals, bijvoorbeeld op de woensdag of de vrijdag voor de voorjaarsvakantie, door een studiemiddag over dit boek met elkaar te organiseren. Zodat je garanties krijgt dat er ook een beweging gaande is in de school. Wat kunnen wij hiervan uitvoeren op onze school? Staat voorlezen genoeg op ons rooster? Kunnen we iets schrappen in ons rooster, zodat lezen echt een prominente plek krijgt? Praten wij na over onze gelezen voorleesboeken en vrijleesboeken? Houden we literaire gesprekken? Betrekken we de ouders genoeg? Lezen wij rijke teksten? En natuurlijk maak je hier dan iets feestelijks van! Trakteer je team op boekendropjes, geef ze een kinderboek cadeau of nodig een kinderboekenschrijver uit. Én….. lees ze voor! Want (voor)lezen is een feest!

Ieder mens is altijd op zoek naar verhalen. Laten wij onze jeugd inspireren met de beste manier van je hersenen trainen als het gaat over verhaaloverdracht: lezen, voorlezen en er met elkaar over praten!

Napraten?

Wil je eens met iemand van de bibliotheek kijken hoe het leesonderwijs een prominentere plaats kan krijgen binnen het curriculum? Neem dan contact met ons op. En tot die tijd: lees dit boek!

Irene Naaktgeboren

Irene Naaktgeboren

Onderwijsspecialist

Aandachtsgebied/specialisme

Meertaligheid & gezinsaanpak

Neem contact op

Contact Us - Irene
voornaam
achternaam

Aanleiding studiebijeenkomst

‘Falend leesonderwijs vergroot ongelijkheid’, zo is te lezen in opinieweekblad De Groene Amsterdammer. Ontlezing als gevolg van andere media neemt toe. Niet alleen onder leerlingen maar ook onder aanstaande leerkrachten. Leerkrachten lezen nauwelijks (jeugd)literatuur, tijdschriften of informatieve boeken, zowel voor de opleiding als in hun vrije tijd. Dat betekent dat leerkrachten in de klas geen passende teksten en boeken gebruiken of kunnen aanbevelen omdat ze deze niet gelezen hebben. En dat terwijl het werken met (rijke) teksten juist aantoont dat het de leesvaardigheid en leesmotivatie onder leerlingen kan vergroten. En daarmee ook hun kennis.

Eerste bouwsteen

Op de webpagina curriculum.nu staan voorstellen vanuit leraren en schoolleiders van het ontwikkelteam (leergebied) Nederlands ter verbetering van het leesonderwijs. De eerste bouwsteen luidt: rijke teksten als voorwaarde voor taal- en denkontwikkeling. Rijke teksten zijn overal te vinden. In luisterboeken, griffelboeken en poëziebundels. Maar ook in liedteksten, nieuwsberichten, (verhalende) informatieboeken en interactieve e-books. Kort gezegd: iedere tekst die de lezer uitdaagt en prikkelt om verder te lezen (of luisteren) volstaat. Nieuwsgierigheid is hierbij de aanjager tot ontwikkeling van kennis van de wereld en tekstbegrip.

Ook in de kamerbrief Masterplan basisvaardigheden komt het werken met rijke teksten terug. Zo moeten we o.a. “taal niet geïsoleerd benaderen, leesstrategieën aanleren als middel en niet als doel en met rijke teksten leesmotivatie stimuleren.”

Concreet aan de slag

Een mooi startpunt is het boek en de website ‘Rijke taal’ door Anneke Smits en Erna van Koeven. Het boek geeft inzichten en tips voor het (interactief) werken met rijke teksten en hoe je dit duurzaam kunt inpassen in het taalonderwijs. Daarnaast zijn er recentelijk twee websites verschenen over dit onderwerp:

Zet om te beginnen het werken met rijke teksten eens op de agenda voor een studiedag of teamvergadering. Het maakt het leesonderwijs niet alleen ‘rijker’ maar ook leuker. En onze bijeenkomst? Dat was een mooie start. Zoals een deelnemer het formuleerde: “Het was de eerste keer dat ik een dergelijke bijeenkomst van team Jeugd & Educatie bijwoonde, ik vond het heel inspirerend.”

Vragen?

Heb je vragen of wil je ook eens met de onderwijsspecialisten van Team Jeugd & Educatie om de tafel? Of heb je interesse in een bijeenkomst op jouw school? Neem dan gerust contact op. We denken graag mee hoe we rijke teksten kunnen integreren in het leesonderwijs.

Bas Snijders

Bas Snijders

Senior Onderwijsspecialist

Aandachtsgebied/specialisme

Deskundigheidsbevordering & collectie

Neem contact op

Contact Us - Bas
voornaam
achternaam